Asal Muasal Kuda Gipang Banjar
Kuda gipang Banjar nitu tamasuk kasanian banua Banjar nang maambil 
carita wayang Mahabrata, nang kisahnya, baupacara bakarasmin 
bakakawinan. Nang dikawinakan saikung Pandawa Lima, Bima lawan Dewi 
Arimbi, anak Sang Hiang Parabu Kisa, asal Nagara Sura Paringgadani.
 
Wadah patataian pangantin Bima lawan Dewi Arimbi nitu diulahakan 
Balai Sakadumas, diramiakan tuntunan tatarian lawan gagamalan nang 
bangaran tapung tali, luntang, kijik, kudak, lagurih lawan parabangsa.
Gagamalannya wayah dahulu ada kulung-kulung, babun lawan agung. Wayah
 hini sarun, daun lawan kanung. Manurut kisah, kuda gipang nang dipimpin
 ulih sikung raja, baisi anak buahnya nang bangaran Raden Arimba, Braja 
Kangkapa, Braja Santika, Braja Musti, Braja Sangatan, Braja Danta, 
ditambah lawan bubuhan punggawa lainnya. Samunyaan pasukan nitu sampai 
sapuluh atawa labih bubuhan prajurit anak buahnya.
Kuda-kudanya kada hingkat ditunggang. Sababnya raja nitu urang nang 
sakti. Amun kudanya ditunggang, maka kuda nitu jadi rabah sampai lumpuh.
 Asal usulnya tapaksa kuda nitu dikapit di bawah katiak, ada kisahnya 
pada wayah dahulu. Dangarakan kisahnya.
Nagara Dipa nang rajanya bangaran Pangeran Suryanata nitu sudah 
katahuani urang sampai ka mana-mana. Urang nagri Cina nang jauh nitu gin
 sudah tahu jua, salawas Ampu Jatmika minta diulahakan patung gangsa 
gasan diandak di Nagara Dipa. Wayah nitu disuruh Wiramartas maurus 
pasanan baulah patung gangsa ka nagri Cina.
Mangkubumi Lambung Mangkurat sudah takanal banar jua, sampai kaluar 
banua. Urang mandangar Lambung Mangkurat nitu mangkubumi karajaan Nagara
 Dipa nang paling wani, gagah, taguh, dihurmati ulih samunyaan urang.
Karajaan Majapahit nang ada di Jawa sudah lawas jua ada bahubungan 
lawan Nagara Dipa. Malahan bahubungan nitu tamasuk tutus rajanya, nang 
asal usulnya Pangeran Suryanata nitu anak tapaan raja Majapahit.
Pada suati hari, Lambung Mangkurat dapat undangan tumatan raja 
Majapahit di jawa. Maksudnya maundang gasan marakatakan hubungan 
karajaan Majapahit lawan karajaan Nagara Dipa.
Wayya ari nang ditantuakan nitu, maka barangkat, tulakan Lambung 
Mangkurat mambawa kapal si Parabayaksa, kapal karajaan nagara Dipa nang 
ganal nitu.
Limbah Lambung Mangkurat malapur lawan raja Pangeran Suryanata, kapal
 nitu balayar manuju pulau Jawa. Umpat jua di situ hulubalang Arya 
Magatsari lawan Tumanggung Tatahjiwa. Kada tatinggal bubuhan pangawal 
kaamanan Singabana, Singantaka, Singapati lawan anak buah kapal si 
Parabayaksa.
Salawasan dalam parjalanan di Laut Jawa, kapal karajaan nitu balayar 
laju, kadada halangan nangapa-apa. Samunyaan anak buah kapal bagawi raji
 nang dituhai ulih juragaan.
Kada lawas kapal si Parabayaksa nitu parak sudah lawan palabuhan 
karajaan Majapahit. Raja Majapahit nang mandangar kapal datang tumatan 
di Nagara Dipa, lakas mamarintahakan manyiapakan sambutan. Inya tahu di 
kapal nitu musti ada Lambung Mangkurat nang diundangnya.
Kadatangan Lambung Mangkurat ka karajaan Majapahit nitu tarus dipapak
 ulih Gajah Mada di kapal si Parabayaksa, balalu dibawa ka istana 
karajaan Majapahit.
Raja Majapahit duduk di Sitiluhur nang dikulilingi ulih pangapitnya. 
Lambung Mangkuratduduk di Rancak Suci, nang pangawalnya duduk di 
balakang. Raja Majapahit suka bangat manyambut Lambung Mangkurat. Inya 
mangiau “paman” lawan Lambung Mangkurat. Wayah nitu Lambung Mangkurat 
bujur-bujur kaliatan gagah nang raja Majapahit nitu mahurmatinya.
Lambung Mangkurat manyampaiakan salam kahurmatan raja Nagara Dipa 
Pangeran Suryanata lawan raja Majapahit, balalu manyampaiakan tanda mata
 talu bigi intan lawan raja Majapahit nitu. Raja Majapahit suka bangat 
inya manarima tanda mata intan.
Wayah nitu, sudah pitung hari, Lambung Mangkurat, bubuhan hulubalang 
lawan pangawal kaamanan Singabana jadi tamu kahurmatan di karajaan 
Majapahit. Bubuhannya maliat-liat isi karajaan, istananya, maliat 
kaahlian prajurit-prajurit, lawan pasukan kaamanan karajaan nitu. 
Bubuhannya jua dibari makan nginum karajaan.
Limbah sudah puas di karajaan Majapahit nitu, Lambung Mangkurat 
sabarataan handak bulikan ka banua Nagara Dipa. Wayah malamnya, ulih 
raja Majapahit diadakan tuntunan kasanian gasan mahibur Lambung 
Mangkurat lawan bubuhannya nang cagar bulikan ka banua asal di subarang.
Isuk baisukannya Lambung Mangkurat dibari tanda mata ulih raja 
Majapahit saikung kuda putih nang tinggi lawan ganal-ganalnya. Kuda nitu
 gagah, bigas, ujar tu tamasuk kuda nang paling harat di karajaan 
Majapahit.
Lambung Mangkurat manarima kuda nitu suka bangat, balalu tarus dibawa
 kaluar halaman istana. Wayah hnadak dibawa ampah ka kapal si 
Parabayaksa, hulubalang Tumanggung Tatahjiwa baucap:
“Bapa Lambung Mangkurat! Kaya apa amun kuda pambarian raja naya ditunggang dahulu, nyaman kaliatan kaharatannya”.
“Bujur jua”, dalam hati Lambung Mangkurat.
Limbah Lambung Mangkurat duduk di atas balakang kuda putih nitu, 
sakalinya kuda pambarian raja nitu rabah, inya lumpuh, sampai talipat 
batisnya ka tanah.
Lambung Mangkurat, hulubalang Arya Magatsari,Tuamnggung Tatahjiwa 
lawan bubuhan Singabana takajut, hiran bangat limbah maliat kuda nitu 
lumpuh. Padahal dipadahakan kuda nitu harat, gagah lawan bigas-bigasnya.
“Kita hadangi satumat. Kaina ditunggang pulang”, ujar hulubalang Arya
 Magatsari. Bujur jua, limbah dihadangi satumat, Lambung Mangkurat 
manunggang pulang kuda nitu. Kada dikira, kuda nang ganal nitu lumpuh 
pulang. Bubuhannya barataan nang ada disitu hiran pulang maliat kuda 
nitu lumpuh.
“Amun kaya nitu kuda naya dicuba ditunggang talu kali, tagal kita 
hadangi talawasi pada nang tadahulu”, ujar hulubaalang tumanggung 
tatahjiwa.
Bubuhannya banarai dahulu sambil mamusut-mamusut gulu lawan kapal 
kuda nitu. Kada lawas limbah nitu Lambung Mangkurat balalu baluncat naik
 ka atas blakang kuda. Babayanya Lambung Mangkurat duduk di atas 
balakang kuda nitu, inya lumpuh pulang. Sakali naya kaampat batis kuda 
nitu talipat sampai ka tanah. Lambung Mangkurat lawan bubuhannya nang 
disitu jadi hiran bangat. Padahal ujar habar kuda nitu harat bangat.
Lambung Mangkurat jadi asa kasina limbah maliat kuda nitu lumpuh. 
Apalagi limbah ditariknya tali hidung kuda nitu, kuda nitu kada kawa 
bajalan.
“Kaya apa pikiran?”, ujar hulubalang Arya Magatsari.
“Amun kuda naya kita bulikakan ka karajaan Majapahit kaya apa?”, ujar saikung angguta Singabana.
“Jangan! Nitu artinya kita kada mahurmati pambarian raja Majapahit”, ujar nang saikung angguta Singabana.
“Jangan! Nitu artinya kita kada mahurmati pambarian raja Majapahit”, ujar hulubalang Tumanggung Tatahjiwa.
“Bujur!”, ujar Lambung Mangkurat manyahuti.
“Nang kaya apa haja jadinya, kuda naya musti kita bawa bulik ka banua
 kita nGara Dipa. Sabab kuda naya pambarian kahurmatan”, ujar Lambung 
Mangkurat manambahi.
Barataan nang ada di situ pina bingung. Tagal Lambung Mangkurat haja 
nang kada bingung. Inya balalu duduk di tanah mahadapi matahari hidup. 
Kadua balah batisnya basila. Kadua balah tangannya diandaknya di atas 
paha. Balalu inya mamicingakan matanya sambil mambaca mantra. Lawas inya
 baparigal kaya nitu, balalu inya badiri, matanya nyarak, kaliatan pina 
batambah bigas, batambah sumangat nang luar biasa. Lambung Mangkurat 
sakalinya mangaluarakan kasaktiannya. Dasar bujur-bujur inya urang nang 
sakti. Limbah nitu, kada kaya paribasa, kuda nitu diangkatnya, 
dikapitnya di bawah katiaknya tangan nang subalah kanan.
Awak Lambung Mangkurat nang tinggi lawan ganal-ganalnya nitu pina 
hampul haja maangkat kuda putih nitu, tarus dibawahnya masuk ka dalam 
kapal si Parabayaksa.
Hulubalang lawan sabarataan nang ada disitu jadi tacaragal maliat 
kaharatan Lambung Mangkurat nang maangkat kuda pambarian raja Majapahit 
nitu. Balum biasa bubuhannya maliat Lambung Mangkurat nang hingkat 
maangkat kuda macam nitu.
Kada lawas limbah nitu, kapal si Parabayaksa balalu balayar mambawa 
Lambung Mangkurat, hulubalang, bubuhan pangawal kaamanan lawan 
sabarataan anak buah. Kapal ganal nitu sing lajuan manuju ampah karajaan
 Nagara Dipa.
Bubuhan kulawarga karajaan Nagara Dipa nang ada di banua, suka bangat
 manyambut kadatangan kapal si Parabayaksa nang dipimpin ulih Lambung 
Mangkurat nitu. Apalagi limbah mandangar ada kuda gagah pambarian raja 
Majapahit nang diangkat ulih Lambung Mangkurat.
Kuda pambarian raja, kuda putih nang gagah, tinggi lawan 
ganal-ganalnya nitu diharagu di karajaan Nagara Dipa. Limbah nitu, kada 
lawas, balalu diadaakan kasanian kuda gipang Banjar nang kudanya 
diigalakan, dikapit bawah katiak sampai wayah hini.