Pages

Ads 468x60px

Kisah Gunung Batu Bangkai

GUNUNG BATU BANGKAI
Cerita Rakyat Loksado, Kalimantan Selatan
Dikesahakan Beasa Oleh: Adum M. Sahriadi (Pambakal Sambang Lihum)

Gunung Batu Bangkai ne andakannya di Kacamatan Loksado, Kabupaten Hulu Sungai Selatan, Kalimantan Selatan. Ngarannya pina anih pang, jar masyarakat di sana jadi dingarani kayatu marga ada sabuting batu nang mahirip wan bangkai manusia. Urang-urang di situ beisi kisah awal pamulaan batu bangkai nentu. Jar urang, batu nentu mangisahakan saurang pamudaan nang bangaran Andung Kuswara. Inya ne durhaka wan umanya. Ahirnya Tuhan manjadiakan si Andung baubah jadi batu. Kisahnya mahirip wan kisah Malin Kundang, matan banua Sumatra sana.


Bahari banar di Loksado ne hidup bibinian nang tuha wan anaknya nang bangaran Andung Kuswara. Si Andung ne pamulaannya baik banar urangnya wan juwa pintar batatamba. Inya beisian ilmu batatamba warisan abahnya nang sudah maninggal. Andung wan umanya hidup rukun wan saling manyayangi. Gawian Andung ne saban hari bacari kayu wan manabang haur (bambu) ka hutan pakai diulah lanting gasan dijual ka pasar. Umanya saban hari mancari babuahan wan pucuk-pucuk daun anum gasan diulah sayur.


Takisah hari itu Andung ne tulak ka hutan bacari kayu. Kaasikan bagawi, kabalujuran hari parak kadap, balakas ae Andung ne bulik. Rahatan bulik, Andung ne mandangar urang bakuriak maminta tulungi. Baparak ae Andung wan suara tadi, sakalinya ada kai-kai nang takapit batisnya wan kayu. Lalu ditulungi Andung langsung diubati lukanya. Imbah tu jar kai-kai tadi, “Tarima kasih banyak nak lah!” sambil sidin meambil kangkalung di gulunya, “Diaku kada kawa mambari apa-apa salain naini sabagai tarima kasih. Mudahan kangkalung ne mambawa barkah wan kauntungan wan ikam!” jar kai tadi sambil manjulung kangkalung. Imbah maubati kai tadi, badadas Andung bulik ka rumah napang hari pina mangadap sanja.

Imbah sampai di rumah, Andung mangisahakan nang inya alami tadi wan umanya. Imbah mangisahakan lalu Andung manjulung kangkalung tadi wan umanya sambil baucap,”Uma, simpaniakan kangkalung ne baik-baik!” Umanya mandam malihat kangkalung tu, “Tagasnya ne lain kangkalung kaya biasa. Nak, lihati haratnya rupaannya!” Pina kagum umanya. Imbah tu sidin meandak kangkalung tadi di bawah wadah paguringan sidin.

Singkat kisah, hari baganti hari, Andung ne pina taungut saurangan, pina malamun haja. Di pikrannya inya mamikirakan masa depan isuk hari. Tapi kayapa lagi mun dasar katurunan urang miskin. Taputar-putar utak mamikirakan, kada lawas kapikiran handak tulak madam. “Hmm… kayapa mun aku tulak madam haja,” jar Andung dalam hati. “Mun aku tulak madam, aku kawa maamalakan ilmu pananambaku warisan abah bahari,” jar Andung pina basumangat pulang. Kahandakannya tadi kada langsung dipadahakan wan umanya. Andung masih bapikir, mun inya tulak madam kasian umanya surangan juwa di rumah, tapi munnya kada tulak kada baubah nasib: tulak ka hutan-manabang kayu-jual ka pasar- tukar baras-masaki-makani-bakantut-bahira. Kaitu haja saban hari. 

Hari baganti hari. Minggu baganti minggu. Andung ne pinanya kada tahan lagi hidup miskin. Karaguannya maninggalakan umanya tulak madam hilang kada babakas. Kahandakannya tulak madam kuat banar, lalu inya bawani mamadahakan kahandakannya wan umanya. “Uma, Andung handak meubah nasib kita. Andung sudah lawas mamikirakan wan sudah wani maambil kaputusan gasan hidup. Andung handak tulak madam ka banua urang. Andung minta ijin wan doa restu, Uma,” jar Andung nang pina bahati-hati banar baucap. “Anakku, sabujurnya Umamu ne sudah basyukur banar wan kahidupan nang ada kayani. Tapi mun kahandakan ikam kada kawa ditahan lagi, tapaksa ae Uma maijinakan wan mambari restu ikam tulak madam,” jar umanya sambil batitikan banyu mata.

Imbah dapat ijin wan doa restu umanya, Andung basiap-siap tulak. Inya mambawa saraba sabuting, wan sasanguan saadanya. Rahatan Andung handak tulak maninggalakan umanya wan gubuk nang pina tumbusan hatapnya, umanya bapasan wan inya. “Andung …, ingatlilah wan Uma! Ingati kampung sauarang, wan tanah padatuan kita. Jangan kada ingat wan Tuhan Nang Mahakuasa. Kayapa haja baratnya hati, Uma kada kawa mamarahi ikam tulak madam. Mun dasar takdir juwa, kita pacangan takumpulan pulang,” jar umanya pina sadih banar.

Mandangar nasihat kuitannya, Andung kada tahan lagi, titikan banyu mata sambil maikup umanya. “Andung, bawa ja kangkalung ne. Kalu ae kena tapakai gasan ikam,” ujar Uma Andung baucap. Imbah manyambut kangkalung julungan mamanya, Andung bapamitan sambil manciumi tangan umanya, lalu umanya mambalasnya wan ragapan nang pisit. Sasaat, hari pina takang, matahari kaya pajah, angin kaya ampih batiup, kaduanya hanyut wan kaharuan. Babarapa titik banyu mata umanya gugur di bahu Andung. “Uma, maapi Andung. Andung banyak-banyak minta rela. Andung bajanji mun sudah bahasil, Andung bulik ka rumah kita,” jar Andung sambil malapas ragapan umanya. “Capati tulak Andung, supaya ikam kada kamalaman di tangah hutan.”

Andung mancium tangan umanya pulang, lalu bapamitan tulak. Andung tulak diumpati lalambayan tangan umanya di muhara lawang, “Hati-hati naklah, jangan kada ingat bulik,” kuriak umanya wan suara nang pina basisigan. “Inggih, Ma ae!” sahut Andung sambil bajalan mangulih ke umanya. Umanya Andung masih kagum kada baugah pada kadiaman asal walau Andung sudah hilang kada kalihatan lagi. Matan wayah itu, umanya Andung surangan ja lagi di hutan nang jauh pada kampung urang.

Bulan baganti bulan sudah Andung maninggalakan umanya. Andung tatap bajalan. Banyak kampung wan negeri nang dilaluinya. Banyak pangalaman nang didapat. Inya banyak manambai urang nang minta bantuannya.
Rahatan siang nang pina panas manggarantang, sampailah Andung di Karajaan Basiang nang pina sunyi. Rahatan maumpati jalanan kampung, Andung tatamu saikung patani nang pina hibak kuring wan bisul di awaknya. Balalu Andung manambai patani nintu. Matan patani nintu, Andung tahu pada di Negeri Basiang lagi takana bancana panyakit kulit. Patani nang bahutang budi wan Andung tadi balalu mambawai Andung bagana di rumahnya. Satiap hari hibak rumah urang batatamba wan Andung. Sunyaan panduduk ditambai ulih Andung, wan sunyaan wigas ampih garingnya. Ahirnya sampai juwa barita kaharatan Andung ne ka saluruh nagari.

Barita kaharatan Andung ne sampai juwa wan talinga Raja Basiang. Sang Raja lalu mautus hulubalang meambili Andung gasan manambai anak bibiniannya nang kana panyakit. Kada lawas, datangai hulubalang nang diutus tadi mambawa Andung ka istana. Andung nang miskin wan kampungan nintu kagum malihat kaharatan bangunan istana. Inya bajalan sambil maitihi satiap buncu istana nang dihiasi banda-banda nang kada suah dilihatnya. Raja sudah ada di hadapannya. Andung lalu maucap salam dan hormat kepada sang raja. “Salam sejahtera, Tuanku,” jar Andung wan Baginda.

Sang Raja menyambut Andung. Raja lalu mamadahakan maksud kahandakannya wan Andung. “Hai anak muda! Parlu ikam katahui, anakku sudah dua minggu barabah garing kada badaya sama sakali. Sunyaan pananamba sudah Diaku perintahkan manambai, kadada saikung-ikung nang sanggup mawigasakan garingnya. Diaku baharap ikam kawa manambai anakku. Kayapa, sanggup haja kah?” jar tuan raja batakun. “Hamba ne hanya pangambara nang miskin. Pangatahuan ubat-ubatan ampun hamba masih sadikit. Mun kenanya hamba kada sanggup mawigasakan Tuan Putri, hamba mohon ampun Paduka,” jar Andung merendah.

Balalu Andung dibawai ka kamar anak raja. Anak raja barabah haja, kadada daya barang sadikit. Muhanya kalas kaya baras, bibirnya tatup rapat wan pina pacah-pacah. Walau kaitu tatap haja kalihatan cahaya kabungasan wan kalangkaran tuan putri ne. “Aduhai, bubujuran bungas banar Putri ne,” jar Andung dalam hati. Kada lawas, Andung mangaluarkan sunyaan kabisaan inya mambanguni sang Putri. Tatap haja sang Putri kada bagarak sama sakali. Andung talihat bingung. Nang kaya ada manggarakakan tangan Andung, inya maambil kangkalung barian kai-kai nang suah ditulunginya di hutan. Andung maminta wan argawai istana supaya disiapakan banyu dalam mangkuk. Imbah disiapakan, lalu Andung marandam kangkalungnya setumat. Lalu banyu randaman tadi diambil wan dibacai doa, imbahtu jantik-jantikan ka muha putri. Kada lawas imbah tu, Putri tadi tabangun. Matanya nang pina layu, bagamat-gamat tabuka. Kada lawas muhanya langsung sigar. Ahirnya Putri kawa bangun wan duduk di pambaringan.

Sunyaan panghuni istana himung kaarayan. Raja kada kawa baucap lagi saking himungnya. Ahirnya sidin manikahakan Andung Kuswara wan anaknya. Pista bakawinan digawi tujuh hari tujuh malam. Sunyaan rakyat umpat kaarayan marayaakannya. Si putri pinanya bahagia banar manarima Andung sabagai lakinya. Kaitu juwa Andung nang matan panambayan malihat tuan putri langsung karindangan wan putri. Ahirnya kaduanya malalui hari hari nang bahagia banar.

Kada sawat sapuluh ahad, ahirnya putri hamil. Si putri mangidam buah kasturi (kulipisan) matan banua Borneo (Kalimantan). Marga cintanya Andung wan bininya, lalu Andung mambawai hulubalang gasan mancari buah nintu di Kalimantan. Sampai di Kalimantan tadangar habar buah nintu ada di Loksado.
Imbah sampai di Loksado, takajut banar Andung, puhun kasturinya pas banar baandak di muka rumahnya saurang. Bahancap-hancap Andung mambawai buhan hulubalang wan prajurit bulikan. Inya kada hakun batamu wan umanya.


Umanya nang sudah kalihatan kaya nene tuha, jalan gin pina ngalih, mandangar pina ada suara ribut di luar, langsung ka luar manamui. “ “Andung…, Andung Anakku…!” suara nene tuha pina suak suara mangiyau Andung. Sambil tabungkuk-bungkuk nene itu mangapung rumbungan Andung.

Andung mangulih ka balakang. Takajut inya malihat umanya nang dahulu ditinggalakannya pina tuha banar wan bungkuk. Marga supan maakui uma, Andung mamarahi, “Hai nene tuha! Diaku ne raja katurunan bangsawan. Diaku kada tahu wan ikam nang pina bungkuk, pirut, wan rigat nang kaya ikam,” jar Andung sambil bajalan maninggalakan umanya.

Asa tahambur hati umanya Andung imbah mandangar anaknya surang mamarahi. Kada sadar lagi taucap doa, “Ya, Tuhan Nang Mahakuasa, tampayakan kakuasaan wan kaadilan-Mu,” jar umanya Andung baucap wan bibir nang bagatar. Baluman karing liur umanya Andung badoa, kada bahalat kijipan mata, guntur, kilat, wan papatirnya babunyi manyambar-nyambar. Kilat kada baampihan, langit langsung bakadap. Angin daras banar, banyu nang kaya ditumpah matan lautan ka bumi. Kada lawas Andung kuriak-kuriak, “Maapi ulun, Uma…!” Tapi bangaran siksa Tuhan kada kawa dicabut lagi. Sakijipan mata pulang, awak Andung nang gagah beubah jadi batu nang kaya bangkai manusia.

Matan nintu makanya bubuhan urang situ mangarani daerah nintu Gunung Batu Bangkai.

sumber

No comments:

Post a Comment

Assalamualaikum.. Temen2 jangan lupa Komentar na ^_^